Gốm Sứ Đông Triều Phát Triển Rất Sớm Tại Việt Nam

Đông Triều là một trong những điểm dừng chân bắt buộc của du khách trong và ngoài nước khi đến thăm khu vực vịnh Hạ Long hùng vĩ với số dân hải đảo tăng từ vùng nước trong xanh của Vịnh Bắc Bộ. Huyện Đông Triều, cách thành phố Hạ Long 60km, trên đường cao tốc 18A, sở hữu một số ngôi làng gốm nổi tiếng nhất của Việt Nam. Gốm sứ Triều đã phát triển gần đây hơn so với các làng gốm sứ truyền thống khác ở Việt Nam như là thợ bậc thầy đầu tiên, ông Hoàng Ba Huy, bắt đầu hội thảo sản xuất gia đình vào năm 1955. Vài năm sau, năm 1958, ông thành lập hợp tác gốm sứ Đông Thành ở làng Cầu Đất với một số nhà máy sản xuất gia đình khác. Đến cuối năm 1960, ông đã thành lập một hợp tác xã khác là Gạch Ngói Ánh Hồng tại thôn Vĩnh Hồng, thị trấn Mạo Khê.

Sản phẩm Đông Triều được liệt kê trong danh mục gốm chịu lửa. Artisan chủ yếu sử dụng lò sấy hình bầu dục bắn ở 1300 độ C. Nguyên liệu chính là đất sét trắng mềm của làng Trúc Thôn và cao lanh chịu lửa khai thác ở thôn Tú Lạng, tỉnh Hải Dương. Để bắt kịp với hàng trăm năm tuổi biết làm thế nào, các nghệ nhân đã dành rất nhiều thời gian và công sức để tìm ra những phương pháp chuẩn bị vật liệu và cấu trúc lò nung hiệu quả nhất. Nhờ nghiên cứu sâu rộng và do nhiệt độ đốt cao nên gốm Đông Triều đảm bảo độ bền cao cũng như độ tinh khiết của men. Tất cả các tạp chất và Fe2O3 được loại bỏ khỏi đất sét thô và điều trị vật liệu được kiểm soát chặt chẽ để đạt được chất lượng ổn định và màu sắc dễ chịu.

Ảnh 1. Các sản phẩm gốm Đông Triều luôn giữ được phong cách riêng

Với khả năng chịu nhiệt độ cao, nước men đều và trong, độ bền tốt, gốm Đông Triều đã chiếm lĩnh được thị trường và có thời gian hưng thịnh nhất vào những năm 80, 90 của thế kỷ trước. Tuy nhiên, bước vào những năm đầu thế kỷ 21, những người làm gốm Đông Triều lâm vào cảnh khó khăn trước sự bão hoà của các sản phẩm. 15/35 hộ làm gốm tại khu Vĩnh Hồng phải đóng cửa hoặc sản xuất cầm chừng vì không bán được hàng. Nhưng 3 năm trở lại đây, nghề làm gốm Đông Triều lại phát triển trở lại với sự đa dạng mẫu mã sản phẩm phù hợp với xu thế hiện nay. “Để chinh phục được khách hàng, điều quan trọng nhất của người làm gốm là phải tự đổi mới mẫu mã sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị hiếu của mọi người. Chúng tôi luôn phải tìm tòi, cách tân sản phẩm, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất mới có thể cứu được làng nghề tồn tại đến hôm nay…” – ông Thống chia sẻ.

Nếu như trước đây, gốm Đông Triều chỉ sản xuất các loại chậu hoa, đôn là chính thì hiện nay, nhiều hộ đã dần chuyển sang làm các loại chum, hũ ngâm rượu, bình hoa. Mẫu mã sản phẩm có sự thay đổi so với trước đây rất nhiều. Các dòng sản phẩm có kích cỡ to, độ dày lớn và nặng nay được thay thế bằng những sản phẩm gốm mỏng, cỡ nhỏ, không chỉ phù hợp với thị hiếu thị trường, mà còn tiết kiệm được chi phí trong sản xuất. Nhiều sản phẩm được cải tiến mẫu mã mới rất đa dạng, phong phú như sản phẩm chậu hoa trước sản xuất chủ yếu dạng đường kính lớn, mẫu mã đơn điệu (chủ yếu để men thô hoặc để tông màu xanh, chàm) nay được cải tiến sản xuất thêm nhiều dáng chậu được trang trí đắp nổi như: Bộ chậu bát, bộ chậu thống, bộ chậu ly, có đường kính từ 40-60cm, phong phú các loại màu sắc như vàng, màu da lươn…

Hiện tại có 20 lò nung ở thôn Cầu Đất và khoảng 36 hộ ở Vĩnh Hồng, cung cấp việc làm cho gần 1500 lao động địa phương. Một số đơn vị sản xuất có sản phẩm nhỏ như bát, đĩa, cốc vv đã bắt đầu sử dụng lò nung khí.

Ảnh 2. Một góc làm gốm sứ Đông Triều

Gốm sứ Đông Triều chuyên sản xuất các mặt hàng cụ thể mà các làng gốm khác không thể sản xuất được như chậu hoa có đường kính 100 cm, nôi chậu hoa rộng, lưu vực, ... Thủ công mỹ nghệ không làm đạo đức của thợ thủ công Việt Nam Thêm sự nhạy cảm và sức mạnh của trái tim của họ để sự khéo léo của bàn tay của họ, cũng như công nghệ hiện đại. Styling được làm trên các bảng xoay điện để tạo ra năng suất cao. Thiết kế và mẫu trang trí được bảo vệ tốt khi chúng được vẽ dưới men. Chúng bao gồm bốn mùa, cảnh quan quyến rũ, v.v.

Gốm Đông Triều được đánh giá cao bởi khách hàng nước ngoài và chậu hoa, ghế ngồi và bồn rửa nhà trong nhà và ngoài trời được xuất khẩu sang nhiều nước như: Hàn Quốc, Đài Loan, Các tiểu vương quốc Arập thống nhất, Canada ... Nhiều doanh nghiệp trong nước hiện nay nhận thức được tiềm năng quan trọng Phát triển đồ gốm ở Đông Triều. Thu hút bởi nguồn nguyên liệu dồi dào, lực lượng lao động có tay nghề và điều kiện giao thông thuận lợi, họ đã đầu tư vào Đông Triều và tạo cơ sở vững chắc cho phát triển kinh tế trong khu vực.